1.1.???NTANIMI ??, belirli bir i?letme içinde çal??anlartaraf?ndan i?letme fonksiyonlar?n?n yerine getirilmesine yönelik her türlüeylemi ifade eder.

Örnekolarak;·        Bir pres tezgah?na i?lenecek levhan?nyerle?tirilmesi, makinay? çal??t?rmak ve i?lenen parçan? makinadan almak·        Muhasebe kay?tlar? tutarak, ücretlerihesaplamak ·        Mü?teri sipari?lerini çizelgelemek ·        Kaliteyi kontrol etmek için ölçümleryapmak, ölçüm sonuçlar?n? de?erlendirmek·        ??e al?nacak personel için görü?meleryapmak ??in iki farkl? türü vard?r:Fiziksel i?: ??i gerçekle?tirecekki?inin her türlü yapaca?? fiziksel aktiviteni kapsamaktad?r. Bu fizikselaktivite  hem az yorucu fizikselfaaliyetleri, hem de yo?un kas kullan?m?n? içerebilir.Zihinsel i?: Bu i? türüne hem fizikselaktiviteni, hem de ki?inin yönetme, karar kabul etme, kontrol etme, incelemeyapma gibi faaliyetleri ait ede biliriz. Makinala?man?n fiziksel i?in türünüde?i?tirmesi gibi, bilgi ça??na geçi? ile beraber i?letme hayat?nda zihinseli?lerin türü ve kapsam? da de?i?mi? ve geni?lemi?tir(KÜÇÜKDEN?Z, 2013: 4-6). 1.

1.1.      ??Etüdünün Genel Tan?m? ?? etüdü, geli?im yaratmak amac?yla, insançal??mas?n? geni? kapsamda inceleyen bir yöntem olup, belirli bir etkinli?iveya olay? ekonomiklik ve etkenlik yönünden etkileyen bütün kaynaklar? dizgeselolarak ara?t?rmaya dayal?, özellikle metot etüdü ve i? ölçümü gibi teknikleriçin kullan?lan önemli bir terimdir.Verimlilik ile i? etüdü aras?ndado?rudan bir ili?ki söz konusudur. Bu sebeple mevcut kaynaklardan sa?lanacaküretimi art?rmak amac?yla, az ya da hiçbir yat?r?m gerektirmeden çok yayg?n?ekilde kullan?lmaktad?r.

Eski zamanlarda i? etüdünü zaman etüdü olarakadland?rm??lard?r. Ancak tekni?in geli?imi sonucu özellikle günümüzde eskiba?l???n yeterince tan?mlay?c? nitelikte olmad??? görü?ü ortaya ç?km??t?r(AKAL,1997: 31). 1.1.2.      ??Etüdünün Gerçekle?tirmek ?stedi?i Amaçlar         ·        ??in yap?lma ?eklini standartla?t?rmak;·        Ücret ödemelerinde kullanarak i?instandart zaman?n? belirlemek;·        Uygun makine araçar?n? seçmek, optimumparametrelerinin ve uygun sürecin belirlenmesiyle birim üretim maliyetleriniminimize etmek;·        Uygun i? yeri düzeni ile malzemehareketi, i?çi hareketini ve i?çilerin bo? zamanlar?n? minimize etmek(YÜKSEL,2013: 64);·        ??gücünü e?itmek;·        Üretimde kullan?lan faktörteleri dahaetkin kullanarak, bu faktörlerden yararlanma oran?n? art?rmak(ÜÇÜNCÜ, 2015: 26).1.1.

3.      ??Etüdünün Yararlar? ve Sak?ncalar? ??etüdünün sa?lad??? ba?l?ca faydalar: ·        ??i yeniden düzenler ve bir tesisinverimlili?ini art?r?r. Bu yöntem, normal olarak yap? ve donat?m için çok azyat?r?m gerektirir veya hiç gerektirmez. ·        ?? etüdü sistematiktir.

Bütünuygulamalar?n çözümlenmesinde ve yeni uygulamalar?n geli?tirilmesinde, biri?lemin etkinli?ini etkileyen bütün etmenleri geri b?rak?lmaks?z?n incelemeyeal?r.·        ?? etüdü, etkin bir üretim planlamas? vedenetimi için temel say?lan performans standartlar?n?n belirlenmesinde günümüzekadar geli?tirilmi? en do?ru yöntemdir.·        Ba?ar?l? i? etüdü uygulamalar? sonucundagetirileri kendini gösterir ve bu ba?ar?l? uygulama sürecinde art?r?msa?lanmas?na devam eder.·        ?? etüdü, her alanda uygulanabilen biraraçt?r. El i?lerinin yap?ld??? ve makinenin kullan?ld??? yerlerde ba?ar?l? bir?ekilde uygulan?r.

·        Etkin bir inceleme arac?d?r. ?? etüdü,sistematik oldu?u ve belirli bir i?lemin etkinli?ini etkileyen ve bütünunsurlar?n hatal? oldu?u taraflar? an?nda ortaya koyan bir terimdir. ??letmeleriçin i? etüdünün uyguland??? alanlar: ·        ??çi ücretlerini belirlemek;·        Maliyet hesaplar?n? yapmak; ·        Malzeme, makina ve i?gücü kay?plar?n?önlemek; ·        Gereksiz ta??ma ve beklemeleri önlemek; ·        ?? verimini ve etkinli?ini art?rmak; ·        ??in elemanlar?na ayr?lmas? ve standartzaman hesaplama(ÜÇÜNCÜ, 2015: 28); ·        Performans ve temponu belirlemek; ·        Tesis düzenlemek.  ??etüdünü uygulamada kar??la??labilecek çe?itli sak?ncalar: ??etüdü sistematik çal??malar? zaman al?c?d?r. Bu sebeple, küçük i?letmelerd???nda di?er bütün i?letmelerde i? etüdü çal??malar? yönetimin di?er faaliyetalanlar?ndan ayr?lmal?d?r. ?? etüdü, i?i sürekli yapan birinin sorumlulu?undaolmal? ve bu ki?iye ayr? bir yönetim görevi verilmemelidir.

   ??etüdü uzman? insanlar? ele ald???nda, e?er iyi bir yakla??m kullanamazsa,yönetici ve i?çilerin olumsuz tepkilerini kazanm?? olur ve bu i?lerini istenen?ekilde yapmalar?n? engeller. ??etüdünün ba?ar?s?, sistematik olmas? ve her yerde sürekli olarak uygulanmas?ile mümkündür. ??lerde tek tek elde edilen art?r?m yerine i?letmenin bütünündeetkinlik sa?lanmal?d?r. Bunun için, çal??anlar?n i? bilimini ö?renmesi gerekir;bu durum zaman ve psikolojik sorunlara yol açar(ÜÇÜNCÜ, 2015: 29). 1.

1.4.      ??Etüdünün Temel A?amalar? ??etüdünde temel olarak 8 a?amadan olu?maktad?r: 1.      Etüdüyap?lacak i?in veya sürecin seçimi yap?l?r.2.      Enuygun kay?t tekni?i kullanarak do?rudan gözlemle, olu?an her olay?nkaydedilmesi.

Böylece elde olan veriler en uygun inceleme ?ekli alacakt?r.3.      Kaydedilendurumun ele?tirilerek incelenmesi ve yap?lan her ?eyin s?ras?yla i?in amac?,yap?ld??? yer, yap?lma s?ras? yapan ki?i, yap?ld??? yol bak?m?ndan gözdengeçirilmesi gibi belli hususlar göz önünde bulundurularak yap?lan her ?eytart???l?r.4.      Bütünko?ullar göz önünde bulundurularak en ekonomik yöntem geli?tirilir.5.      Seçilmi?yöntemin kapsam?? oldu?u i? miktar? ölçülür ve bu i?in yap?lmas? için gereklistandart zaman hesaplan?r.

6.      Yeniyöntem ve bu yönteme ba?l? olarak gerekli zaman tan?mlan?r.7.      Yeniyöntemin ayr?lan süre ile birlikte onaylanarak standart uygulama olarakyerle?tirilir.8.      Yenistandart iyi bir denetimle sürdürülür(AKAL, 1997: 38). 1.1.

5.     ?? Etüdü ve ?nsan ?li?kisi ?yiyönetilmi? bir i? etüdü çözümlemesi sistematik bir teknikdir. Zaman?n veçaban?n israf oldu?u yerleri tek tek ortaya ç?kar?r. Ortaya ç?kan israf?önlemek için de bunun nedenlerini ara?t?r?r. Kay?plar?n nedenleri genelliklekötü planlama, kötü örgütleme, yetersiz denetim, i?çilerin iyi yeti?tirilmemesiveya yerle?tirilmemesi gibi hususlar olabilir. Yöneticiler,ustaba??lar ve i?çiler genellikle i?lerini ellerinden geldi?i kadar iyi bir?ekilde yapmaya çal??an, çal??kan ve dürüst insanlard?r. Kaynaklar? kullanmadaba?ar?s?zl??a u?ramalar?n?n en önemli nedeni ise i? etüdünün örgütlenme veçal??ma performans? sorununa sistemli yakla??m konusunda yeti?tirilmemi?olmalar? ve i? etüdünün önemini bilmemeleridir.

Üretimverimlili?inin sa?lanmas? için i? etüdü konusu çal??anlara ve yönetici personeleba?lang?çta aç?klanmal?d?r.??letmedealt düzeydeki yöneticiler, davran??lar?n? üst düzeydeki yöneticilerintutumlar?na göre ayarlarlar. Bu nedenle, i? etüdü uygulamalar?na, üstyöneticilerden ba?lanarak destek sa?lanmal?d?r.??etüdü uygulamalar?nda, üst düzey yöneticilerin i? etüdünün önemine inand?klar?kadar, ustaba??n?n tutumu da önemlidir. Ustaba??lar?n i? etüdüne inanmamalar?ve buna ba?l? olarak gösterdikleri olumsuz davran??lar? etkili i? yapmay?önler. Bu nedenle, i? etüdü uzman? çal??maya ba?lamadan önce, ustaba??na neyin,niçin yap?laca??n?, i? etüdünün amaçlar?n? ve yap?lmas? gerekli i?leri tamolarak aç?klamal?d?r.

Çünkü aç?klamad??? takdirde ustaba?? i? etüdüuygulamas?na direnç gösterir, i? etüdü uzman?na baz? zorluklar ç?karabilir(ÜÇÜNCÜ,2015: 30). ??etüdü uzman?nda bulunmas? gereken özellikler: ·        E?itim: ?? etüdü uzman? en az standartlise ya da dengi okul e?itimi alm?? olmal?d?r. Ancak, i? etüdü uzman?n?ni?letme yönetimi, mühendislik ve benzeri dallarda üniversite e?itimi alm?? olmas?daha uygundur. ·        Uygulama: ?? etüdü uzman? adaylar?gelecekte çal??mak istedikleri veya çal??acaklar? endüstride önceden uygulamayapmal?d?rlar. Bu uygulama ayn? zamanda i?çi, ustaba?? ve uzman ili?kileriningeli?imine katk? sa?lar(ÜÇÜNCÜ, 2015: 32). ·        ?çtenlik ve Dürüstlük: Ancak do?ru vedürüst oldu?u zaman çal??anlar?n sayg? ve güvenini kazanm?? olur.

 ·        ?stek: ??inde gerçekten çaba göstermelive canl? olmal?d?r. ·        ?nsanlarla ili?ki ve yak?nl?k kurmabecerisi: Her düzeydeki insanlarla geçinebilmelidir. ·        ?ncelik: Di?er ki?ilerle ince davranmakanlam?na gelir. Yani i? etüdü uzman? di?er ki?ileri her durumda anlamayaçal??mal? ve onlar? incitmemeye çal??mal?d?r.

 ·        ?yi görünü?: Düzenli, temiz ve yetkingörünmelidir. ·        Kendine güvenmesi: ?yi bir e?itim ve i? etüdünün ba?ar?l? olarak uygulanmas?sonucu elde edilir(AKAL, 1997: 47). 1.1.6.     ?? Etüdü Teknikleri ?? etüdü temel olarakiki ana teknikden olu?maktad?r.·        Metot etüdü·        ?? ölçümü  1.

1.6.1.           MetotEtüdü Daha basit ve dahaetken yöntemlerin geli?tirilmesi, uygulanmas? ve maliyetlerinin dü?ürülmesiamac? ile bir i?in yap?lmas?ndaki mevcut ve önerilen yollar?n dizgisel olarakkaydedilmesi ve ele?tirilerek incelenmesidir.

Metot etüdünde yayg?nolarak kullan?lan ?emalar vard?r ki, onlar? da a?a??daki ?ekildes?ralayabiliriz:Süreçs?ras?n? gösteren ?emalar;Temel sürec ak?? ?emas?Sürec ak?? ?emas??ki el süreç ?emas?Zamanölçekli ?ema;Çoklu etkinlik ?emas?Hareketlerigösteren diyagramlar;Ak?? diyagram?Gezi ?emas??p diyagram?Süreç ?emalar?ndaherhangi bir i?in ya da i?lemin kaydedilmesi için be? standart sembolkullan?l?r. Alt?nc? sembol i?lem ve kontrolün birlikte gösterildi?i semboldür.Bunlar temelde süreci kaba ?ekliyle ortaya koymaya ve haritalamaya yarar. Sözkonusu semboller a?a??daki ?ekilde gösterilmektedir(BÜYÜK, 2013: 62).       (http://enm.blogcu.

com/isletmelerde-verimlilik-artiriminda-is-olcumu-teknigi-8/11722753,2012).  (ÜÇÜNCÜ,2015: 36).   Metotetüdün a?amalar?: 1.      Üzerindemetot etüdü yap?lacak i? seçilir.2.      Seçileni?in mevcut durumda nas?l yap?ld???na ait bilgiler toplan?r ve standart kay?tortamlar?na aktar?l?r.3.

      Mevcutmetod ele?tirel yakla??mla incelenir ve irdelenir.4.      Dahaiyi bir metot geli?tirilir.5.      Geli?tirilmi?metot uygulan?r.6.      Sona?amada ise uygulama izlenilir ve gerekli düzenlemeler yap?l?r(YÜKSEL, 2013:65). 1.

1.6.2.           ??Ölçümü             ??euygun nitelik ta??yan bir i?çinin, tan?mlanm?? bir performans ile belirli biri?i yapmas? için gereken bir zaman? belirlemek amac?yla geli?tirilmi?tekniklerin uygulamas?d?r.??ölçümü uygulanmas? zorunlu üç temel unsur içerir:  ·        Belirli bir i?: Tan?mlanm?? vestandartla?t?r?lm?? bir çal??ma metoduna sahip i?tir.  ·        ??e uygun nitelik ta??yan i?çi: Normali?çidir.

·        Tan?mlanm?? performans: Etkin çal??mah?z?ndaki normal tempodur(ÜÇÜNCÜ, 2015: 68). ??ölçümünün a?amalar?: 1.      Etüdedilecek i? seçilir;2.      ??ile ilgili tüm veriler, metotlar ve i? elemanlar? kaydedilir;3.      Kaydedilenveriler sistematik bir ?ekilde incelenir;4.      Uyguni? ölçümü yöntemi ile her elemana ait zaman ölçülür;5.      Gereklipaylar dikkate al?narak standart zaman hesaplan?r;6.

      Bulunanstandart zaman, uygulamada kullan?lacak ?ekilde tan?mlan?r(YÜKSEL, 2013: 71). Zamanetüdü: Belirli ko?ullar alt?nda yap?lan belli bir i?in elemanlar?n?n zaman?n?ve derecesini kaydederek ve bununla birlikte bu yolla toplanan verileriçözümleyerek, o i?in tan?mlanan bir performansta yap?labilmesi için gerekenzaman?n? saptamakta kullan?lan bir i? ölçme yöntemidir. Zamanetüdünün a?amalar?: 1.      Zamanetüdü yap?lacak olan i?in seçimesi;2.      ??inelemanlar?na ayr?lmas?;3.      Heri? eleman? için gözlem zamanlar?n?n belirlenmesi;4.      Biri? eleman? için normal zaman?n hesaplanmas?;5.      Sonolarak ise i?in standart zaman? bulunur.

Standart zaman = Normal çevrimzaman? + Ki?isel dinlenme paylar? + Seyrek eleman zaman? + Zorunlu gecikmezaman?1.      Örnek:Toplam20 saatlik bir gözlem peryodunda önceden seçilmi? hata düzeyi ve güvens?n?rlar? içinde standart zaman? hesaplanacak faaliyet için 1200 gözlemyap?lmas? gerekti?i bulunmu? olsun. Bu gözlem sonucunda i?çinin % 90 çal??t???,% 10 bo?ta oldu?u ve ortalama temposunun % 90 oldu?u saptanm?? olsun. Gözlemsüresi boyunca i?çi 50 parça üretsin ve tolerans?n da % 50 oldu?u varsay?ls?n.Bu durumda faaliyetin standart zaman? ne olur? GZ= Gözlem Zaman? = 20 saat = 20 saat x 60 dakika / saat = 1200 dakika Ho= Tempo = % 90 = 0.90 p= Çal??ma oran? = % 90 = 0.90 n= Parça Say?s? = 50 adet e= Tolerans = % 50 = 0.5 SZ=GZxHoxp/n(1+e)SZ=29.

2dk(file:///C:/Users/okan/Desktop/YUSUF/END303+UYGULAMALAR+-+??+ÖLÇÜMÜ%20(1).pdf,Eri?im Tarihi: 22.12.2017: 16).2.

      Örnek:Biri?lemin etüdünde i?lem süresi 0,80 dakika olarak ölçülmü?tür. ??çinin temposu %110 oldu?u tahmin edilmekte olup, toplam tolerans?n % 15 oldu?u bilinmektedir.Temel zaman? ve standart zaman? hesaplay?n?z.. GZ=0,80dak D=%110?=%15 Temelzaman: TZ=GZxD TZ=0,80×1,1=0,88dakStandartzaman: SZ=TZ (1+ ?) SZ=0,88(1+0,15)=1.012dak             ??ielemanlar?na ay?r?rken uyulmas? gereken temel kurallar vard?r: ·        Seçilen i? eleman?n?n belirli birba?lama ve biti? noktas? olmal?d?r.·        ??, e?itilmi? bir gözlemcinin rahat bir?ekilde ölçebilece?i en küçük elemanlara ayr?lmal?d?r.

·        ?? elemanlar? mümkün oldu?unca i?indo?al olarak birle?mi? ve aç?kça ay?rt edilebilen parçalar? aras?ndanseçilmelidir.·        El ile yap?lan ve makine ile yap?lanelemanlar ayr? ayr? al?nmal?d?r.·        Sabit elemanlar de?i?ken elemanlardanayr?lmal?d?r(YÜKSEL, 2013: 72).  Gözlemzaman?: Zaman etüdü sürecinde gözlemlere dayal? olarak belirlenen ortalamazamand?r.Normalzaman: Her bir i? eleman? için ortalama zaman hesapland?ktan sonra, bu de?erlerperformans oranlama yöntemiyle ayarlan?r ve normal zamanlar elde edilir.Standartzaman: Her hangi bir i?in standart bir performansta tamamlanmas? için gerekentoplam zamand?r.Performansoranlama: Zaman etüdünü gerçekle?tiren uzman?n sübjektif yarg?s?n? yans?t?r.Paylar:Yorgunluk, ki?isel gereksinimler, önlenemeyecek gecikmeler gibi durumlar?  dikkate almak amac?yla belirtilenyüzdelerdir.

Bunlar:1.      DinlenmePaylar?;2.      SeyrekEleman Paylar?;3.

      ZorunluGecikme Paylar?;4.      ÖzelPaylard?r(YÜKSEL, 2013: 73). Zamanetüdünde örnek büyüklü?ü: Ön etütle elde edilen kronometre de?erlerikullan?larak istenilen güvenirlik ve do?ruluk derecesini sa?lamak için kaç tanegözlem de?erine ihtiyaç duyuldu?u aranmaktad?r.  (file:///C:/Users/okan/Desktop/YUSUF/END303+UYGULAMALAR+-+??+ÖLÇÜMÜ.pdf,Eri?im Tarihi: 22.12.

2017: 9). ??örneklemesi: ??çilerin çe?itli i?lerde harcad??? zamanlar?n yüzdesinintahminini sa?lamaktad?r. Avantajlar?: ·        Zaman etüdüne göre daha az maliyetlidir.

·        Çal??malar? yürütmek için gereken e?itimihtiyac? daha dü?üktür.·        Kronometre gibi ayr? bir araçgerektirmemektedir.·        Çal??anlar aras?nda kesintiler ortayaç?ksa bile sonuçlarda hata olu?maz.·        Gözlemler istenen do?ruluktagerçekle?tirilebilir(YÜKSEL, 2013: 76).  ??örneklemesinde temel ad?mlar: 1.

?? örneklemesine tabii tutulacak faaliyetin seçilir ve amac belirtilir(örne?in, üretken ve bo? zamanlar?n?n belirlenmesi). 2.Ba?lang?ç örneklemi alarak elemanlar?n toplam faaliyet zaman? içerisindekiçal??ma oranlar? veya toplam gözlem içerisindeki paylar belirtilir (örne?in,bir makinenin zaman?n % 90 oran?nda çal??t???n?n belirtilmesi). 3.Çal??mada istenen do?ruluk oran? (mutlak hata miktar?) ve güven düzeyibelirlenir. 4.Gözlem yap?lacak tesadüfi zaman aral?klar? belirlenmelidir(bunun için tesadüfisay?lar tablosu kullan?l?r).

5.Gözlem say?s?n?n (örnek büyüklü?ü) hesab? ve yeterli olup olmad???belirlenmelidir(file:///C:/Users/okan/Desktop/YUSUF/END303+UYGULAMALAR+-+??+ÖLÇÜMÜ.pdf,Eri?im Tarihi: 22.12.2017: 1). ÖrnekBüyüklü?ü: N:?stenen gözlem say?s? (örnek büyüklü?ü)  Z:?stenen güvenirlik düzeyindeki standart sapma say?s? P:Örneklem içinde olu? oran? D:?zin verilen hata oran? Kullan?lanFormül:N=PxZ2(1-p)/D2 Örnek:ÖrnekBüyüklü?ü(istenen gözlem say?s?): Biri?lemin örnekleme yolu ile incelenmesinde 100 gözlem yap?lm?? ve bunlar?n50’inde Y eleman?na (olmama) rastlanm??t?r. Mutlak hata miktar?n?n ± %5, güvens?n?r?n?n %95 olmas? istendi?ine göre yap?lan gözlem say?s?n?n yeterli olupolmad???n? hesaplayal?m. Z=1,96(%95 güven s?n?r? için) P=100?50=0.

50D=0.05N=384adet gözlem Yap?langözlem say?s? n=100, yap?lmas? gereken miktar ise N=384’dur. N>n oldu?undandolay? gözlem yetersizdir ve bu nedenle gözleme devam edilmelidir(file:///C:/Users/okan/Desktop/YUSUF/END303+UYGULAMALAR+-+??+ÖLÇÜMÜ.pdf,Eri?im Tarihi: 22.12.2017: 2).